Xứ Cát – Hành Trình Tìm Lại Tương Lai Nhân Loại

Name: Xứ Cát
Author: Frank Herbert

Xứ Cát – Dune là cuốn sách khoa học giả tưởng bán chạy nhất mọi thời đại, mà tính đến nay chưa có cuốn sách nào vượt qua được. Chỉ trong một cuốn sách hội tụ đầy đủ tính sử thi, khoa học, tôn giáo, xã hội,… từng câu thoại triết lý, đến từng nút thắt bất ngờ sẽ dẫn dắt bạn đến tương lai xa xôi của loài người.

Tên sách	Xứ Cát
Tác giả	Frank Herbert
Thể loại	Tiểu thuyết
Nhà xuất bản	NXB Hội Nhà Văn

Frank Herbert là nhà khoa học đồng thời là tác giả nổi tiếng của nhiều cuốn tiểu thuyết với lượt mua khủng. Trong đó cuốn Dune – Xứ Cát là cuốn tiểu thuyết ghi dấu ấn sâu đậm nhất trong lòng người hâm mộ sách khoa học giả tưởng. Frank Herbert bắt đầu công cuộc sáng tác Xứ Cát từ năm 1959, và một sự thật là ban đầu cuốn sách đã bị 23 nhà xuất bản lớn từ chối vì tính quá trừu tượng của nó. Nhưng may mắn thay đã được Chilton Books – một nhà xuất bản nhỏ cho ra mắt. Từ đó thành công vang dội không chỉ trên đất Mỹ mà còn xuất bản ra nhiều thứ tiếng khác nhau trên thế giới.

Khi thần thoại và khoa học được kết hợp với nhau

“Ta không được sợ hãi. Sợ hãi giết chết tâm trí. Sợ hãi là cái chết nhỏ mang đến sự phá hủy hoàn toàn. Ta sẽ đối mặt với nỗi sợ. Ta sẽ để nó đi khắp người ta và xuyên qua ta. Rồi khi nó đã đi qua, ta sẽ xoay con mắt bên trong để nhìn đường đi của nó. Ở những nơi nỗi sợ đi qua chẳng còn gì cả. Chỉ còn lại chính ta.”

Chuyện kể rằng một người mẹ và con trai đi qua một hoang mạc vô tận. Mặc trên người bộ trang phục bó sát có công năng làm chậm nhịp tim và giữ nước. Những kẻ du hành này vốn không lo lắng về nguy cơ phải bỏ mạng vì khát. Nỗi sợ hãi của họ lớn hơn nhiều. Hai mẹ con cố gắng di chuyển không theo nhịp điệu, để những dao động từ bước chân của họ hòa vào tiếng cát chảy. Nhưng sớm thôi, thanh âm của sa mạc sẽ ngập tràn một tiếng rít lớn hơn nhiều. Khi một gò cát bỗng nổi lên đuổi tới phía họ, dáng đi thiếu tự nhiên trước đó của họ giờ trở thành những bước chân chạy gấp gáp. Họ leo vội lên một tảng đá, khi một con sâu cát dài 400 mét bất ngờ xộc lên từ dưới nền sa mạc. Đây chính là thế giới của Xứ Cát.

Đây là một thời điểm rất xa xôi ở tương lai, khi mà sự sống trên Trái Đất không thể tiếp diễn, và con người bắt buộc phải di dời đến các hành tinh khác. Từ đời này sang đời khác, người Fremen luôn mang trong mình sự khát khao chờ đợi một đấng cứu tinh để dẫn dắt tương lai của họ, này là người duy nhất vượt qua mọi giới hạn về không gian – thời gian. Cũng giống với Chúa Nhẫn, Chiến trang giữa các vì sao, Xứ Cát cũng mang một nội dung đầy phức tạp, khi thần thoại, chính trị, tôn giáo, xã hội đan xen vào nhau, cung cấp một lượng kiến thức khổng lồ. Là mê cung giữa hai hình thái Cát và Nước. Khi Cát khiến người ta lo sợ, thì Nước lại khiến người ta tôn sùng. Vốn người Việt chúng ta đã quen với những cuốn tiểu thuyết nhẹ nhàng, nội dung dễ hiểu, thì Xứ Cát lại mang đến màu sắc mới lạ, bạn sẽ khó lòng đọc nhanh, đọc vắn tắt, mà phải từ tốn chiêm nghiệm từng câu nói của nhân vật để hiểu một cách sâu sắc nhất. Hay với dạng nội dung về hoang mạc vốn chẳng phải nội dung hấp dẫn thì giờ đây Xứ Cát đưa bạn đến một tầm cao mới. Sự cuốn hút là điều không thể tránh khỏi.

“Chúng ta thiếu những giác quan gì để đến nỗi không nhìn hay nghe thấy cái thế giới khác bao quanh chúng ta?” đây là câu nói mình bị “chạm” nhiều nhất trong cuốn tiểu thuyết Xứ Cát. Trong cuốn sách một xứ sở, một vũ trụ khác mở ra, khi con người có khả năng tích trữ lượng nước cơ thể mà không cần phải uống nhiều nước để sống như ngày nay. Sử dụng hương dược để gia tăng tuổi thọ. Hay thực hiện những giấc mơ cổ xưa để biến mong ước của con người thành hiện thực. Tất cả sẽ dần hé lộ trong hơn 700 trang sách.

Nghịch cảnh quyết định vận mệnh cả thiên hà

Nhân vật chính trong tiểu thuyết là Paul – chàng công tước trẻ tuổi nhưng số mệnh trớ trêu. Cha bị giết, mẹ bị cho là phản bội, cả gia tộc bị tàn sát, chính bản thân Paul bị truy đuổi, một thân một mình dấn thân vào cuộc phiêu lưu sinh tử gắn liền với trách nhiệm đời anh. Sinh ra vốn đã mang trong mình khả năng tiên tri cho nhân loại, mỗi hành động của anh quyết định vận mệnh cả thiên hà. Sự rèn luyện hà khắc từ người mẹ đã thể hiện rõ trọng trách quan trọng của Paul với nhân loại to lớn đến nhường nào:

“Khi huấn luyện con thì mẹ có biết mẹ đang làm gì không?”, cậu hỏi.

Không còn chút trẻ con nào trong giọng thằng bé, nàng nghĩ. Nàng nói: “Mẹ hy vọng điều mà bất cứ người mẹ nào cũng hy vọng – rằng con sẽ trở thành… người ưu tú, thật khác biệt.”

“Khác biệt?”

Nàng nghe thấy sự cay đắng trong giọng con, liền nói: “Paul, mẹ…”

“Mẹ không muốn một đứa con trai!” cậu nói. “Mẹ muốn một Kwisatz Haderach! Mẹ muốn một Bene Gesserit nam!”

Xây dựng lại vinh quang của một gia tộc đã sụp đổ vốn là cả một vấn đề. Cuộc đời con người vốn không ai biết trước được điều gì sẽ xảy ra. Và người đứng đầu thì thường số phận họ bao giờ cũng chật vật hơn người khác. Paul cũng không ngoại lệ. Đọc cuốn tiểu thuyết vô tình bản thân mình quên mất đây là sách khoa học viễn tưởng, vì nội dung sách phản ánh quá sâu sắc tương lai của xã hội khiến bạn phải suy ngẫm. Chẳng hạn như trong tương lại khi tất cả máy tính, robot, AI dần thống lĩnh con người thì con người – cỗ máy vĩ đại nhất quyết định hủy hoại tất cả để đưa tất cả về đúng với hình thái ban đầu.

Đôi khi tình yêu chưa phải là tất cả

Anh chàng Paul trong cuộc hành trình tìm lại quyền lực, đã đem lòng yêu thương một cô gái dân thường. Phải nói dù đây là cuốn sách thiên về chính trị, tôn giáo nhiều hơn nhưng ở những câu thoại của nhân vật nữ, chúng ta vẫn cảm thấy tình yêu thương tồn tại nơi đây. Khi mà Paul bị truy đuổi, không có gì trong tay, nữ chính của chúng ta vẫn một lòng yêu thương chàng ấy. Trong suốt cuộc hành trình đấu tranh giành ngôi vương, chưa một lần thiếu vắng đi hình bóng của người phụ nữ phía sau Paul. Đây quả là một tình yêu đẹp.

Tư tưởng của tác giả trong cuốn sách này được đánh giá là vượt xa thời đại. Nhân vật Paul cũng được tác giả xây dựng như một vị thánh vĩ đại và đồ sộ. Tuy nhiên cái kết của cuốn sách thì lại khá sơ xài, không được chú ý tiểu tiết như những phần đầu của cuốn sách. Cuộc chiến giành ngôi vua xảy ra chóng vánh, và cách Paul lên ngôi chính là thỏa hiệp với Đức Vua và kết hôn cùng Công Chúa và người vợ trước đây của Paul sẽ trở thành thiếp chứ không thể thành Hoàng Hậu. Với hình tượng được xây dựng vĩ đại từ trước, bản thân mình mong muốn cái kết sẽ có giá trị hơn, sẽ quyền lực và ngoạn mục hơn.

Bóc tách tính hai mặt của con người

Hình tượng con sâu cát dài 400m oằn mình dưới lớp cát sâu chính là hiện thân cho sự lật lọng của nhân loại. Chúng sinh sống và chuyển mình, sau mỗi đêm hình dạng các đồi cát tại hoang mạc lại thay đổi kiểu khác. Phản ánh những lời ẩn ý, những triết lý trong lời nói của con người thay đổi xoành xoạch. Chính vì lẽ ấy mà câu chuyện Xứ Cát trở nên hấp dẫn hơn trong mắt người đọc.

Mặc dù đây là câu chuyện về khoa học, tâm linh, y khoa ở một tương lai xa xôi của nhân loại. Nhưng chỉ cần bạn nhìn nhận lại mọi vấn đề xoay quanh chúng ta ngày nay, cũng có một Xứ Cát đang tồn tại song hành. Chính yếu tố toàn cầu hay yếu tố phát triển các trí tuệ nhân tạo đang ngày một ăn sâu vào máu mỗi người. Thậm chí chúng ta đang là những người bị công nghệ khoa học tiên tiến điều khiển mà không nhận ra.

Đây quả thật không phải là cuốn tiểu thuyết thích hợp để bạn đọc thư giãn, hay đọc vắn tắt. Bạn cần có thời gian nghiền ngẫm, suy nghĩ về nội dung. Cũng như “chạm” tới những câu chuyện thần thoại để hiểu rõ nhân loại đang mong mỏi điều gì. Cuốn sách giả tưởng hay nhất mọi thời đại xứng đáng có trong tủ sách nhà bạn.